Zbagatelizowanie bliższego spotkania z kleszczem może mieć bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia. Te niewielkie pajęczaki przenoszą wiele zarazków powodujących groźne choroby ludzi i zwierząt – m.in. boreliozę, babeszjozę i kleszczowe zapalenie mózgu. Szacuje się, że samą tylko boreliozą może być zainfekowanych min. 20% populacji kleszczy. To wystarczający powód, aby wdrożyć działania zapobiegawcze. W naszym poradniku podpowiadamy, na czym polega skuteczna ochrona przed kleszczami, a dokładnie przed przenoszonymi przez nie chorobami, na czele z boreliozą.
Nie bagatelizować zagrożenia!
Do najczęstszych objawów boreliozy należą kolista zmiana skórna w miejscu ukłucia kleszcza (tzw. rumień) bóle głowy i mięśni, objawy ze strony układu nerwowego, kostno-stawowego i krążenia, a w przypadku przejścia choroby w stadium neuroboreliozy – m.in. porażenie narządu ruchu i niedowład. Niestety przed tą chorobą nie zabezpieczymy się szczepieniem.
Ochrona przed kleszczami? Przede wszystkim prewencja
Wiele osób zastanawia się, czym odstraszyć kleszcze, szukając odpowiednich preparatów. Tymczasem podstawą powinno być minimalizowanie ryzyka spotkania z tym pajęczakiem. Kleszcze najchętniej bytują w lasach, szczególnie w pobliżu legowisk dzikich zwierząt np. saren i dzików, wzdłuż leśnych ścieżek, w pobliżu zbiorników wodnych, jak również w mieście – w parkach i przydomowych ogródkach.
Żywicielami kleszczy są przede wszystkim zwierzęta (gryzonie, ptaki, dziki, sarny) i także człowiek. Bardzo często kleszcz ma kontakt podczas swojego cyklu rozwojowego z różnymi żywicielami i jest nosicielem kilku groźnych chorobotwórczych patogenów.
Pojawia się zatem istotne pytanie – czy i jak jesteśmy możemy uchronić się przed kleszczami?
Co na kleszcze, czyli 5 najważniejszych zasad ochrony przed zagrożeniem
Istnieje pięć głównych zasad ochrony przed kleszczami, do których warto się stosować:
Właściwy ubiór.
Ubranie, które powinno szczelnie osłaniać skórę. Najlepiej gdy nogawki oraz rękawy chronione są ściągaczami. Zalecane jest ubranie w kolorze jasnym, ponieważ łatwiej jest na nim zauważyć kleszcze.
Dokładne kontrolowanie skóry po powrocie do domu.
Kleszcze „lubią” wkłuwać się w miejsca takie jak skóra głowy za uszami, zagięcia kończyn lub pachwiny. Po powrocie do domu najlepiej wziąć prysznic, sprawdzić dokładnie ciało, a ubranie wyprać.
Szybkie działanie, czyli jak usunąć kleszcza?
W sytuacji znalezienia żerującego kleszcza, należy usunąć go możliwie jak najszybciej. W przypadku kleszczy zainfekowanych krętkiem boreliozy kluczowe są pierwsze 24 godziny.
Jak pozbyć się kleszcza? Można do tego celu użyć pęsety (co rodzi ryzyko uszkodzenia pasożyta), ale lepiej użyć specjalistyczny przyrząd do usuwania kleszczy zakupiony w aptece. Przed usunięciem warto zamrozić kleszcza specjalnym spray’em co zmniejszy ryzyko zakażenia (np. Kick the Tick® expert). Kleszcza nie należy wkręcać, lecz wyciągnąć prostopadłym zdecydowanym ruchem ku górze. Czynności wiązane z usuwaniem kleszcza należy wykonywać w rękawiczkach ochronnych, a po wykonanym zabiegu przyrząd oraz miejsce wkłucia kleszcza zdezynfekować.
Uwaga!
Nigdy nie należy – smarować kleszcza tłuszczem, alkoholem, polewać olejkiem miętowym, wykręcać pacami ani przypalać!
Repelent, czyli środek przeciw kleszczom.
Wybór preparatów odstraszających kleszcze i owady jest duży. Wysoką skuteczność mają środki zawierające DEET, ale należy pamiętać, że substancja ta jest bardzo toksyczna i w łatwy sposób przenika do krwioobiegu człowieka. Zawsze należy zapoznać się z instrukcją producenta, w szczególności w zakresie tego czy preparat można nanosić bezpośrednio na skórę i jak często można go stosować.
Ochrona zwierząt domowych.
Właściciele psów oraz kotów są bardziej narażeni na kontakt z kleszczami, między innymi dlatego, że kleszcze mogą być przeniesione przez pupila w środowisko domowe. Należy zatem zabezpieczać zwierzęta przed kleszczami stosując odpowiednie obroże, krople lub tabletki. Sierść psa należy często kontrolować.